Sveitarfélög

Halli á rekstri sex af stærstu sveitarfélögum landsins nam samtals 13 milljörðum króna á fyrri hluta árs 2022. Það er talsvert verri afkoma en áætlanir gerðu ráð fyrir. Nýkjörinn formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga segir þungt hljóð í sveitarstjórnarfólki um allt land vegna stöðunnar.

Mörg sveitar­fé­lög vinna nú að því að ganga frá ráðningum sveitar­stjóra fyrir nýtt kjör­tíma­bil. Dæmi eru um að ný­ráðnir sveitar­stjórar fá­mennra sveitar­fé­laga fái á aðra milljón króna í laun. Prófessor í stjórn­mála­fræði segir að ýmis rök hafi verið færð fyrir háum launum.

Hallarekstur sex sveitarfélaga var yfir hundrað þúsund krónur á hvern íbúa á síðasta ári. Samanlagður rekstur allra sveitarfélaga var neikvæður um 8,8 milljarða. Bæjarstjóri Árborgar segir brýnt að snúa þessari þróun við ef ekki á illa að fara.

Árið 2021 lék sveitarfélög landsins misgrátt fjárhagslega séð. Almennt séð voru tekjurnar betri en fólk þorði að vona. Laun verða sífellt stærri kostnaðarliður.

Ís­lensk sveitar­fé­lög virðast vera að rétta úr kútnum eftir Co­vid, en við blasir að öll ís­lensk sveitar­fé­lög standa frammi fyrir kerfis­bundnum rekstrar­vanda sem stafar af því að tekjur halda ekki í vaxandi út­gjöld.

Útlit er fyrir verulegt tap á rekstri A-hluta sveitarfélaga þriðja árið í röð. Horfur yfirstandandi árs benda til tapreksturs sem nemur allt að tveimur prósentum af tekjum. Halli síðasta árs var enn meiri, eða þrjú prósent af tekjum. Þetta er talsvert verri niðurstaða en blasti við í kjölfar efnahagshrunsins.

Tilefni greiningar á gjaldtöku á sjávarútvegi og fiskeldi og hvernig þær tekjur skiptast á milli ríkis og sveitarfélaga er m.a. vegna aukinnar gjaldtöku af hálfu ríkisins á þessum tveimur atvinnugreinum og aukinna krafna á sveitarfélögin um aukna þjónustu og bætta innviði.

Sjúkraflutningamenn sem starfa hjá ríkinu hafa fengið eingreiðslur vegna Covid-álags, kollegar þeirra hjá sveitarfélögunum vilja sambærilega umbun. Hætta er á atgervisflótta að óbreyttu að sögn formanns LSS.

Formaður Sambands sveitarfélaga segir að þegar útsvarsstofn sé ekki fullnýttur, hljóti að vera tekist á um hvort útsvarslág sveitarfélög eigi að fá greiðslur úr Jöfnunarsjóði. Garðabær fær 644 milljónir.

Eftir lélegt ár hjá sveitarfélögum árið 2020 versnaði staðan til muna árið 2021 og stefnir í enn þá verra ár 2022. Fjárhagsáætlanagerð er í fullum gangi en slík plögg hafa verið hálf marklaus í faraldrinum. Kjarasamningagerð og samningar við ríkið eru fram undan.

Helgafellssveit er hástökkvari í talningum sem nýlega voru birtar af Þjóðskrá á íbúum Íslands eftir sveitarfélögum. Jókst íbúafjöldi sveitarfélagsins um rúm fimmtán prósent, sem var hlutfallslega mesta aukning nokkurs sveitarfélags.

Líkt og sveitarstjórinn, Guðrún Karólína Reynisdóttir benti á, er þó aðeins um að ræða tíu manna aukningu, sem gerir heildaríbúafjölda Helgafellssveitar að 75 manns. Aukninguna má rekja til tveggja fjölskyldna sem hafa flutt til sveitarinnar.

„Þegar íbúarnir eru fáir þarf ekki mikla aukningu til þess að prósenturnar rjúki upp. Þetta er bara eins og þegar lágtekjufólk hækkar um nokkra hundraðkalla, þá verða það mörg prósent, en lítið hjá hátekjufólki,“ segir Guðrún.

Þeir sem skipuleggja dagskrá á þjóðhátíðardaginn vonast eftir því að tilslakanir, að minnsta kosti upp í 500 manns, verði tilkynntar um helgina. Á Selfossi er gert ráð fyrir svipaðri dagskrá og í fyrra en á Akureyri er gert ráð fyrir meiri mannsöfnuði.

Samkvæmt nýrri hvítbók um byggðamál á að dreifa ríkisstörfum með jafnari hætti en fyrr út fyrir suðvesturhorn landsins. Framkvæmdastjóri Samtaka sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu segir að slíkur flutningur eigi ekki að vera markmið í sjálfu sér og að hugsa verði byggðamálin heildrænt fyrir landið.

Söluhagnaður vegna hlutar bæjarins í HS Veitum og lóðasala skilaði bænum Hafnarfirði 3,34 milljörðum króna í kassann.

Hækkun launa opinberra starfmanna hefur verið tæplega tvöfalt meiri en tíðkast á almenna markaðnum.

Tekjur ríkissjóðs drógust saman á meðan tekjur sveitarfélaga jukust. Útgjöld ríkissjóðs jukust meira en útgjöld sveitarfélaga.

Æðstu stjórnendur stærstu sveitarfélaga landsins vilja að Seðlabankinn og hið opinbera komi að úrlausn erfiðrar fjárhagsstöðu þeirra. Samband sveitarfélaga og Reykjavíkurborg átt í óformlegum viðræðum við Seðlabankann um að bankinn stígi inn með kaupum á skuldabréfum. Yfirfærsla ákveðinna málaflokka frá ríki til sveitarfélaga sögð vanfjármögnuð.

BSRB hefur á­kveðið að boða til at­kvæða­greiðslur um verk­föll fé­lags­manna sinna sem starfa hjá ríki og sveitar­fé­lögum. Verk­föllin kæmu til með að ná til um ní­tján þúsund starfs­manna, meðal annars í heil­brigðis­þjónustu og skólum.

Samkvæmt ráðningarsamningi mun Guðmundur Gunnarsson, fyrrverandi bæjarstjóri Ísafjarðar, fá áfram laun í sex mánuði, en honum var sagt upp störfum á mánudaginn. Hann er sagður vera með 1,6 milljónir á mánuði í laun og fastar greiðslur.

Upp­sögn Guð­mundar Gunnars­sonar úr starfi bæjar­stjóra Ísa­fjarðar­bæjar er sögð eiga sér tölu­verðan að­draganda. Ó­sætti mun hafa verið á milli Guð­mundar og Daníels Jakobs­sonar, odd­vita Sjálf­stæðis­flokksins og fyrr­verandi bæjar­stjóra, undan­farna mánuði.

„Með framgöngu sambandsins er verið að baka sveitarfélögum landsins tjón,“ segir sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps sem gagnrýnir útlistanir Sambands íslenskra sveitarfélaga á Hæstaréttardómi í máli sem sveitarfélagið vann gegn ríkinu. Ríkið mun nota jöfnunarsjóð sveitarfélaga til að borga bætur

Bæjar­ráð Vest­manna­eyja­bæjar segir að Lands­bankinn hafi hagnast á kostnað íbúa í Vest­manna­eyjum með sam­komu­lagi við stjórn Spari­sjóðs Vest­manna­eyja. Í fundar­gerð bæjarins segir að dómurinn sé mikil von­brigði en ekki séu for­sendur til að á­frýja honum.

Í vikunni sam­þykkti bæjar­stjórn Sel­tjarnar­ness upp­byggingu þjónustu­í­búða á Val­húsa­hæð. Ein­hugur var með meiri­hluta- og minni­hluta en þó var eitt at­kvæði greitt gegn til­lögunni. Ás­gerður Hall­dórs­dóttir bæjar­stjóri taldi ekki hafa verið gætt meðal­hófs gagn­vart öðrum hús­eig­endum í ná­grenninu.

Ábúendur á Ögri segja að þrettánda-brennur á nágrannabænum Garðsstöðum hafi stundum logað í allt að átta daga og vilja að heilbrigðisnefnd Vestfjarða taki á rusla-söfnun sem fer fram á bænum. Umráðamaður Ögurs segist ekki vita hversu lengi logar í brennunum: „Kannski nokkra daga.“