Lífeyrissjóðir

Umræðan um umsvif lífeyrissjóðanna í íslensku viðskiptalífi er ekki allskostar sanngjörn að mati framkvæmdastjóra Landssamtaka lífeyrissjóða. Hún telur þá of oft málaða upp sem stóra óvininn. Þeirra frumskylda sé að gæta hagsmuna sinna sjóðsfélaga, frekar en að þjóna tilgangi hagstjórnartækis.

Raunávöxtun Gildis-lífeyrissjóðs nam 12,4 prósentum á síðasta ári samkvæmt ársuppgjöri sjóðsins fyrir árið 2021.

Már Wolfgang Mixa, lektor í fjármálum við Háskólann í Reykjavík og nýkjörinn stjórnarmaður í Almenna lífeyrissjóðnum, segir að 16 ára innleiðingartími á því að rýmka svigrúm lífeyrissjóðanna til fjárfestinga í erlendum gjaldmiðlum sé of langur og með honum sé í raun verið að lýsa yfir vantrausti á lífeyrissjóðina.

Framkvæmdastjóri Birtu segir að fjárfestingar í stórum erlendum framtakssjóðum falli undir óskráðar eignir en í þeim geti engu að síður falist mikil áhættudreifing. Eins flokkist innviðafjárfestingar sem óskráðar eignir en að þær geti verið ákjósanlegir fjárfestingakostir fyrir lífeyrissjóði.

Mikið innflæði af erlendum gjaldeyri, eins og líkur eru á á næstunni, gæti leitt til gengisstyrkingar. Auknar fjárfestingar lífeyrissjóða erlendis gætu stuðlað að gengisstöðugleika.

Í nýrri greiningu frá Íslandsbanka kemur fram að eignir lífeyrissjóðanna hafi aukist um ríflega 12 prósent frá áramótum.

Karlar hafa hærri eftirlaun en konur í öllum ríkjum OECD. Hér er munurinn þrettán prósent. Hægt er að jafna lífeyrisréttindi með samningum.

Lífeyrissjóðinir munu meðal annars horfa til verkefna sem nýta jarðvarma en einnig er stefnan að styðja við aukna notkun annarra sjálfbærra orkugjafa með það að markmiði að stuðla að aukinni notkun hreinnar orku í samgöngum og atvinnustarfsemi.

Fram kom í Fréttablaðinu í gær að mikill meirihluti landsmanna vilji fækka lífeyrissjóðum.

Lífeyrissjóðurinn Gildi er með tæplega 10 prósenta hlut í Síldarvinnslunni eftir að hafa keypt um þriðjung alls þess hlutafjár sem var selt í hlutafjárútboðinu. Meira en helmingur allra lífeyrissjóða tók annað hvort ekki þátt eða bauð of lágt og var ekki úthlutað neinum bréfum.

Hrein raunávöxtun var 10,9 prósent. Næstmesta ávöxtun var 10,8 prósent hjá Lífeyrissjóði verslunarmanna.

Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri segir í viðtali við Markaðinn, nýjum viðtals – og fréttaþætti um íslenskt viðskiptalíf, hafa áhyggjur af því að hin lögbundna 3,5 prósenta uppkjörskrafa lífeyrissjóðanna muni leiða til þess að lífeyrissjóðirnir hætti að kaupa áhættulitlar eignir eins og ríkisskuldabréf.

Erlendar eignir sjóðanna jukust mikið og nam hækkun þeirra yfir helming af allri hækkun lífeyriseigna á árinu.

Framkvæmdastjóri Frjálsa segir óráðlegt að erlendu eignasafni lífeyrissjóða sé stýrt af of fáum þótt svigrúm sé til aukins samstarfs. Stjórnarformaður Lífsverks hvatti lífeyrissjóði til aukins samstarfs um erlendar fjárfestingar.

Seðlabankastjóri segist afar hlynntur því að hækka 50 prósenta þakið á erlendar fjárfestingar lífeyrissjóða þegar aðstæður leyfa. Það krefst hins vegar meiri viðskiptaafgangs og því þarf ferðaþjónustan fyrst að ná vopnum sínum.

Hluthafar Bakkastakks, lífeyrissjóðir og Íslandsbanki, hafa ákveðið að færa niður 2,9 milljarða króna hlutafé og skuldbreyta lánum. Niðurfella 8,7 milljarða af eftirstöðvum skuldabréfanna. Samanlögð niðurfærsla 11,6 milljarðar króna. Hefur ekki áhrif á eignarhlut Bakkastakks í kísilveri PCC á Bakka.

Endurskoða þarf þak á erlendar fjárfestingar lífeyrissjóða, að mati stjórnenda LSR og Gildis. Rætt um að hækka þakið úr 50 í 60 prósent innan lífeyriskerfisins. Framkvæmdastjóri LSR vill afnema það. Þeir stærstu með lítið svigrúm.

Innviðauppbygging á vegum einkafjárfesta skapar svigrúm fyrir ríkið til að bæta grunnþjónustu og draga úr halla ríkissjóðs. Verkefnið er oft afhent hinu opinbera eftir 20 til 25 ár. Opinberar framkvæmdir fara oftar fram úr kostnaðaráætlun en einkaframkvæmdir.

Hlutafé ISAVIA var nýlega aukið um 15 milljarða króna. Lífeyrissjóðir eiga meirihluta í Kaupmannahafnarflugvelli. Fjármálaráðherra segir að hlutafjáraukningin útiloki ekki að hlutur verði boðinn til sölu síðar.

Erlendar eignir lífeyrissjóða jukust talsvert á árinu 2020 sem annars vegar er rakið til hækkandi hlutabréfaverðs erlendis og hins vegar til veikingar krónunnar.

Hlutfall hlutabréfa í eignasafni sjóðsins hefur hækkað á árinu og er nú 55 prósent. Þá hefur hlutfall erlendra eigna einnig hækkað og er 44 prósent.

Ná þarf betur utan um lánastarfsemi lífeyrissjóða. Eins væri æskilegt að eiga samráð við lífeyrissjóðina út frá greiðslujöfnuði.

Hlutfall erlendra eigna í samtryggingardeildum lífeyrissjóða er komið yfir 38 prósent og þrír stærstu sjóðirnir eru með yfir 40 prósent.