Ef frumvarp til nýrra laga um fjarskipti verður samþykkt á haustþingi, getur Sigurður Ingi Jóhannsson, samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra, sett Huawei á Íslandi skorður með reglugerð.
Frumvarpið tekur á öryggishagsmunum Íslands í uppbyggingu 5G-netkerfa og var lagt fram í vor. Regluverkið er í samræmi við fordæmi Evrópuríkja í öryggismálum og ætlað að tryggja að 5G-netkerfin verði ekki of háð Huawei eða öðrum framleiðendum tæknibúnaðar.
Í greinargerð frumvarpsins er tekið fram að 3. mgr. 87. gr. veitir samgönguráðherra heimild til að setja á reglugerð um „að búnaður í tilteknum hlutum innlendra farneta, sem telst viðkvæmur með tilliti til almannahagsmuna og öryggis ríkisins, skuli í heild sinni, eða að ákveðnu hlutfalli, vera frá framleiðanda í ríki sem Ísland á öryggissamstarf við, eða ríki innan Evrópska efnahagssvæðisins.“
Samgönguráðherra þyrfti hins vegar að fá umsagnir dómsmálaráðherra og utanríkisráðherra, áður en ákvörðunin yrði tekin.

Ráðherra gæti þannig af öryggisástæðum bannað búnað frá Huawei í hluta af farnetum Íslands.„Þetta getur haft áhrif á alla sem nota búnað sem fellur undir þessi skilyrði. Það er Nova, Sýn eða Vodafone. Þessir aðilar notast við búnað frá Huawei að hluta til. Þetta myndi hafa veruleg áhrif á þessa aðila,“ segir Hrafnkell V. Gíslason, forstjóri Póst- og fjarskiptastofnunar.
Hrafnkell segir hins vegar að aldrei hafi verið sýnt fram á að það sé einhver óeðlileg virkni í búnaði frá Huawei. „Umræðan snýst í raun og veru um möguleikann,“ segir Hrafnkell og bætir við að ástæður erlendra ríkja fyrir því að banna Huawei, gætu bæði verið pólitískar og öryggistengdar.
Bretar banna fjarskiptafyrirtækjum að nota Huawei
Bresk stjórnvöld bönnuðu fjarskiptafyrirtækjum í Bretlandi að nota búnað frá Huawei við uppbyggingu á 5G-neti Bretlands. Fjarskiptafyrirtækin þurfa að hætta að kaupa búnað frá kínverska fyrirtækinu fyrir næstu áramót.
Oliver Dowden, ráðherra stafrænna mála í Bretlandi, tilkynnti um ákvörðunina í breska þinginu í hádeginu á þriðjudag. Hann sagði ákvörðunina tekna af öryggisástæðum, en hún var tekin eftir fund ríkisstjórnarinnar og þjóðaröryggisráðs Bretlands. Fjarskiptafyrirtæki í Bretlandi hafa til ársins 2027 til þess að losa sig við allan búnað frá Huawei úr fjarskiptakerfum sínum.
Löggjöfin þarf að tryggja stjórnvöldum tæki til að bregðast við
Guðlaugur Þór Þórðarson, utanríkisráðherra Íslands, segir að raunveruleg ógn stafi af netárásum og að það sé brýnt þjóðaröryggismál að efla varnir okkar.
„Það er samdóma álit þeirra ríkja sem við berum okkur saman við, meðal annars Norðurlandanna, að lýðræði okkar, lífsháttum og öryggi stafi raunveruleg ógn af netárásum og fjölþáttaógnum. Það er afar brýnt þjóðaröryggismál að efla varnir okkar og viðnámsþol, meðal annars með því að styrkja grunninnviði ríkisins, svo sem fjarskiptainnviði og efla vitund og þekkingu á þessum vágesti,“ sagði Guðlaugur í samtali við Fréttablaðið.
„Við þurfum að tryggja að löggjöf okkar tryggi stjórnvöldum á hverjum tíma tæki til þess að bregðast við og tryggja öryggi landsins og landsmanna. Það er þjóðaröryggismál fyrir Ísland að geta áfram átt greið fjarskipti við bandalagsríki, og að þau líti á Ísland sem öruggt fjarskiptaumhverfi,“ segir hann enn fremur.

Fylgja evrópska regluverkinu og horfa til Norðurlanda
Ekki náðist í Sigurð Inga Jóhannsson við vinnslu fréttarinnar, en í samtali við Markaðinn í vor þegar frumvarpið var kynnt, sagði hann að tilgangur frumvarpsins væri að tryggja að fleiri en einn framleiðandi væri á bak við fjarskiptakerfið á Íslandi.
„Líklegasta leiðin sem við förum í þessum efnum er að fylgja evrópska regluverkinu og horfa sérstaklega til Norðurlanda. Þar hefur verið leitast við að tryggja að það séu að lágmarki tveir framleiðendur á bak við fjarskiptakerfið og auk þess hafa verið settar reglur um tiltekinn búnað innan kerfisins, sem varðar almannavarnir og öryggismál,“ sagði Sigurður Ingi.
Tíðniheimildir teknar af bótalaust
Póst- og fjarskiptastofnun hefur nýlega úthlutað tíðniheimildum fyrir 5G-þjónustu til Nova, Símans og Sýnar, sem gilda til ársloka 2021. Í næstu umferð verður úthlutað til lengri tíma, minnst 15 ára, en líklegt er að þá verði gerðar strangari kröfur um búnað í kerfinu, að sögn Sigurðar Inga.
„Næstu misseri geta komið fram kröfur sem við munum setja í lög og úthlutun tíðniheimilda gæti þurft að taka mið af þeim,“ sagði Sigurður Ingi í vor, en ef fyrirtækin sem fengu tíðni úthlutað tímabundið sætta sig ekki við þær reglur, getur komið til þess að þau fái ekki tíðni úthlutað að nýju, og samkvæmt skilyrðum Póst- og fjarskiptastofnunar yrði það gert bótalaust.