Skýrslan um meðferðarheimilið á Laugalandi sem gerð var af Gæða- og eftirlitsstofnun meðferðarmála (GEV) kom út á miðvikudag.
Niðurstaða skýrslunnar er að yfirgnæfandi meirihluti fyrrverandi vistbarna hafi upplifað ofbeldi og að eftirlitsskylda barnaverndaryfirvalda brást, þrátt fyrir tilkynningar og ábendingar.
„Maður er sleginn yfir því að þrátt fyrir að það hafi verið látið vita að það væri ekki allt í lagi, þá hafi eftirlitið brugðist. Það hefur bitnað á þessum stúlkum sem þarna voru. Ekki bara á þessum tíma, heldur alla þeirra ævi. Maður heyrir vel á viðtölum við þær að þetta eltir þær enn í dag. Það er því mikilvægt að þessi rannsókn hafi verið gerð og að hún staðfesti það sem þær segi,“ segir Guðmundur Ingi Guðbrandsson, félags- og vinnumarkaðsráðherra.
Guðmundur segir að kerfið eigi að virka þannig að þegar ábendingar berast þá eigi að rannsaka þær og að með þeim breytingum sem áttu sér stað um áramótin, þegar eftirlit með barnavernd var fært frá Barnaverndarstofu til Gæða- og eftirlitsstofnunar, sé búið að koma í veg fyrir að það gerist aftur sem þarna gerðist.
„Þarna er komin ein stofnun sem er hægt að vísa málum til, en það er mjög mikilvægt að stofnunin hafi burði til þess að fara í heimsóknir og gera athuganir af handahófi og á sama tíma að bregðast við þeim kvörtunum sem koma.“
Guðmundur segir að á næstu árum muni þau vonandi sjá hversu umfangsmikið verk það verður fyrir Gæða- og eftirlitsstofnun meðferðarmála að taka við kvörtunum og hvernig þau greiði úr þeim og hvernig ráðuneytið getur liðsinnt stofnuninni við það.
Spurður út í gagnrýni kvenna sem voru vistaðar á Laugalandi á gerð skýrslunnar og samráði við þær, segir Guðmundur að hann vísi þeim kvörtunum til Gæða- og eftirlitsstofnunar meðferðarmála en ef hann fái formlega kvörtun til ráðuneytisins muni þau taka hana til skoðunar.
„En eins og ég skildi það þá vildu þau gefa þeim sem unnu að skýrslugerðinni eins mikið rými til að vinna hana og þau mögulega gætu. Þegar ég horfi á skýrsluna finnst mér hún umfangsmikil og kafa vel ofan í þetta mál og sé ekki betur en að hún hafi verið vel unnin.“
Konunum hefur verið boðið að fara til Bjarkarhlíðar. Spurður hvort ríkið sjái fyrir sér að taka þátt í niðurgreiðslu sálfræðiaðstoðar fyrir þessar konur, segir ráðherra að ákveðið hafi verið í samráði við mennta- og barnamálaráðuneytið að þegar skýrslan kæmi út myndi konunum verða vísað eitthvert.
„Það var viðbúið að hún myndi vekja upp erfiðar minningar og draga þeirra reynslu upp á yfirborðið. Fyrsta skref er að segja þeim að hægt sé að leita til Bjarkarhlíðar en ég er opinn fyrir því að skoða önnur úrræði ef ekki er hægt að aðstoða þær þar eða í öðrum úrræðum sem ráðuneytið styrkir.“
