Stein­gerður Sigur­björns­dóttir, barna­læknir og barna-og ung­linga­geð­læknir, segir mikil­vægt að for­eldrar átti sig á því að börn missa ekki af því sem er í gangi í sam­fé­laginu vegna kóróna­veirunnar. Þetta kom meðal annars fram á blaða­manna­fundi Al­manna­varna fyrr í dag.

Þar lagði Stein­gerður á það á­herslu á að börn heyri for­eldra sína ræða málin. Þau hafi gjarnan á­hyggjur af afa og ömmu og mömmu og pabba. „Og þegar rætt er um eldra fólk, finnst þeim jafn­vel þrí­tugt fólk vera gamalt,“ segir Stein­gerður og segir mikil­vægt að for­eldrar ræði vð börn sín um málin.

Þá bendir hún á að at­burðirnir geti haft meiri á­hrif á börn sem ný­lega hafa upp­lifað á­föll, líkt og jarð­skjálfta eða per­sónu­legri á­föll, heldur en börn sem ekki hafa upp­lifað slíkt áður.

Hvernig sýna börnin að þau hafi á­hyggjur?

„Hvernig sýna börnin að þau hafi á­hyggjur? Það fer eftir aldri við­komandi og þrost­ka­stigi og að­stæðum. Eldri krakkar, ung­lingar, gjarnan draga sig í hlé og eiga í minni sam­skiptum við sína nánustu. Yngri börn geta of tkomið með ein­kenni eins og pirring, skap­ofsa­köst, svefn­erfið­leika, minnkandi matar­lyst og alls­konar þannig hluti. Full­orðna fólkið þarf að vera dug­legt að lesa í þetta,“ segir Stein­gerður.

„Við þurfum að ganga út frá því að sjáum við breytingar í hegðu barns að það geti hugsan­lega stafað af á­hyggjum og kvíða. Mæta þeim á þann hátt en ekki eins og um sé að ræða hegðunar­vanda­mál.“

Hvað getum við gert sem hjálpar?

Stein­gerður segir að það sé lykil­at­riði að hvetja börnin og sjá til þess og stuðla að því að þau mæti í skólann. Hún leggur á það á­herslu að skólinn sé meira en bara byggingin, skólinn sé lífs­stíll. Huga þurfi að því að börnin fái nægan mat, sofi nóg og hreyfi sig.

Á sótt­varnar­tímum sem þessum séu oft miklar breytingar í fjöl­skyldunni. For­eldrar jafn­vel mikið ein heima, í sótt­kví eða í vinnunni. „Þá skiptir miklu máli að það sé fyrir­sjáan­leiki í dag­legu lífi. Þau viti hve­nær þau eigi að fara á fætur, eftir því sem hægt er. þar geta for­eldrar og börn á­kveðið saman hvað geti fairð inn í dag­skrá dagsins. Val­tími til dæmis, þar esm má leika, og þá er hægt að búa til listi yfir það sem má velja til að leika með.“

Þannig sé hægt að veita börnum öryggi á róstur­sömum tímum. Þá er mikil­vægt að hvetja börnin til að um­gangast vini sína, ekki síst ung­linga og ung­menni. Þá þurfa full­orðnir að hvetja börn sín til að eiga í sam­skiptum við afar sínar og ömmur og til þess sé hægt að nota tæknina eins og kostur er til að rjúfa ein­angrunina.

Steingerður segir mikilvægt að foreldrar ræði við börn sín.
Fréttablaðið/Anton Brink

Barnið drekkur kvíðann í gegnum húðina

„Það er hægt að virkja krakkana í heimilis­störf við hæfi. Við þurfum líka að hafa í huga að við sjálf erum aðal­fyrir­myndirnar í því hvernig við tökumst á við þetta allt saman. Ef við höfum á­hyggjur og erum kvíðin drekkur barnið það í gegnum húðina. Við þurfum að stýra okkar hegðun og ef við þurfum að taka það út, ekki gera það fyrir framan barnið.“

Stein­gerður leggur á­herslu á að hún sé ekki að hvetja til þess að upp­lýsingum vegna far­aldursins sé haldið frá krökkum.

„Það er ekki þar með sagt að það eigi að dylja neitt fyrir barninu. Borgar sig að vera hrein­skilinn en þarf að velja hvaða upp­lýsingar eru gefin börnunum, byggt á þroska­stigi og aldri. Ef spurt, vera hrein­skilinn og segja hlutina eins og þeir eru en á sama tíma, benda á það já­kvæða. Segja hvað sé vel gert og benda á það sem verið er að gera.“

Hún segir að um­fram allt vilji börn hafa fjöl­skylduna og for­eldra sína hjá sér. „Við sem for­eldrar þurfum að hreyfa okkur, sinna eigin heilsu og borða hollan mat. Jafn­vel þó rútínan raskist þurfum við að taka þetta af æðru­leysi í tíunda valdi.“

Hún segir að tak­marka megi upp­lýsingar til barnanna. „Upp­lýsingar eru af hinu góða en má alveg tak­marka fréttir og hrak­falla­spár fyrir börnum. Þau hafa ekki endi­lega gott af því að horfa á það allt. Við þurfum að halda yfir­vegun, ekki missa stjórn, ekki láta neitt bitna á börnum.“

Þá segir hún að mikil­vægt sé að tala um eitt­hvað annað en vírusinn við börnin. „Við þurfum að tala við börnin um eitt­hvað annað en þennan vírus. Líta á þetta sem tæki­færi til að gera eitt­hvað annað, skoða náttúruna, vera í námi. Skóli og nám eru meira hugar­far heldur en bygging.

Varðandi ung­lingana þurfum við sér­stak­lega að eiga frum­kvæði að því að vera með þeim.“