Á ekki að vera í höndum stjórn­valda að á­kveða skiptingu fæðingar­or­lofs

Fyrsta umræða um frumvarp um að fæðingarorlof verði lengt fór fram á Alþingi í gærkvöld.

Frumvarpið var samþykkt þann 17. nóvember síðastliðinn, en það kveður á um að fæðing­ar­or­lof verði lengt en að for­eldr­ar skipti jafn milli sín fjölda mánaða í or­lofi, hvort for­eldri um sig fái þannig sex mánaða or­lof. Leyfi­legt er þó að skipta á ein­um mánuði og fengi þannig annað for­eldri sjö mánuði í or­lof en hitt for­eldri fimm. Þó eru gerðar und­anþágur ef annað for­eldri um­gengst ekki barnið, sæt­ir nálg­un­ar­banni gagn­vart hinu for­eldr­inu eða annað slíkt.

Um um­tals­verða breyt­ingu er að ræða því lengst af hef­ur fæðing­ar­or­lof á Íslandi verið níu mánuðir, þrír mánuðir á hvort for­eldri og þrír til skipt­anna. Helsta ágreiningsmálið varðandi nýja frumvarpið er hvernig skipta eigi orlofinu á milli foreldra en fjölmargar umsagnir bárust í samráðsgátt stjórnvalda um frumvarpið.

Flest­ar um­sagn­irn­ar voru á sama máli um að leng­ing or­lofs­ins sé af hinu góða, en ýms­ir setja þó spurn­ing­ar­merki við þá ráðstöf­un að festa sex mánuði á hvort foreldri allt or­lofið með þess­um hætti í stað þess að gefa for­eldr­um meira frelsi til að skipta því sín á milli. 

Foreldrar eigi rétt á meiri sveiganleika

Þingmenn tókust á um málið á þingfundi í gærkvöld en Vilhjálmur Árna­son, þingmaður Sjálf­stæðis­flokks og nefnd­armaður í vel­ferðar­nefnd studdi þá tillögu sem kallað hefur verið eftir um að hvort foreldri fyrir sig fái fjóra mánuði en þá verði fjórir mánuðir til skiptanna.

Hann telur það ekki eiga að vera í höndum stjórnvalda að ákveða skiptingu fæðingarorlofs með tilheyrandi forræðishyggju.

Ljósmæður og embætti landlæknis hafa meðal annarra tekið undir með því sjónarmiði, að best væri að veita foreldrum sveigjanleika til að skipta orlofinu sín á milli.

Sanngjarnt að karlar og konur fái jafn langt orlof?

Þórhildur Sunna Ævarsdóttir, þingmaður Pírata gagnrýndi hámarksupphæð sem greidd er út í fæðingarorlofi, en sú upphæð hefur verið hækkuð í nýja frumvarpinu, foreldrar geta haft 80 prósent af tekjum síðasta árs en að hámarki sex hundruð þúsund krónur á mánuði.

Vildi hún meina að annað hvort báðir eða annað foreldrið muni missa af samveru með barninu vegna þess að það hafi ekki efni á því að vera í fæðingarorlofi eins lengi og óskað væri. Lagði hún því til að hámarksupphæðin verði hækkuð til að auka hvata til orlofstöku.

Þórhildur veltir því einnig fyrir sér hvort sanngirni felist í því að konur og karlar fái jafn langt fæðing­ar­or­lof í ljósi líf­fræðilegs mun­ar á körl­um og kon­um „Er það virki­lega í anda jafn­rétt­is og jafn­ræðis að karl­ar fái jafn langt leyfi og kon­ur, miðað við verka­skipt­ing­una í barneign­um?" spyr hún.